Khi chào đón một thành viên mới, việc đặt tên là một trong những quyết định quan trọng nhất của các bậc cha mẹ. Cái tên không chỉ theo con người suốt cuộc đời mà còn là sự gửi gắm tình yêu và hy vọng. Tuy nhiên, việc đặt tên không đơn giản chỉ là lựa chọn một cái tên hay, mà còn phải tuân thủ các quy định của pháp luật và cân nhắc các yếu tố văn hóa, dân gian để tránh những rủi ro không đáng có.
1. 5 kiểu tên bị pháp luật cấm, có thể bị từ chối khai sinh
Pháp luật Việt Nam đã có những quy định cụ thể về việc đặt tên nhằm đảm bảo quyền lợi của trẻ, duy trì bản sắc văn hóa dân tộc và ngăn chặn việc lợi dụng đặt tên cho các mục đích xấu. Theo Bộ Luật Dân sự, cha mẹ cần tránh 5 kiểu đặt tên sau đây để không bị cơ quan chức năng từ chối khi làm giấy khai sinh:
Tên bằng tiếng nước ngoài: Trẻ em mang quốc tịch Việt Nam và khai sinh tại Việt Nam phải được đặt tên bằng tiếng Việt hoặc tiếng của dân tộc khác tại Việt Nam. Những cái tên hoàn toàn bằng tiếng nước ngoài sẽ không được chấp nhận.
Tên chứa số hoặc ký tự đặc biệt: Những cái tên có chứa số (ví dụ: 1, 2) hoặc các ký tự đặc biệt (như @, $) đều không hợp lệ theo quy định.
5 cái tên pháp luật cấm khai sinh ở Việt Nam, cha mẹ nên lưu ý (Ảnh minh hoạ)
Tên xâm phạm đến quyền, lợi ích của người khác: Dù trên thực tế ít khi xảy ra, pháp luật nghiêm cấm việc đặt tên có chủ đích xâm phạm đến danh dự, lợi ích hợp pháp của cá nhân hay tổ chức khác.
Tên không phù hợp với truyền thống, thuần phong mỹ tục: Những cái tên đi ngược lại với bản sắc văn hóa và truyền thống tốt đẹp của người Việt có thể bị từ chối. Việc xác định mức độ vi phạm sẽ tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể và phong tục của địa phương.
Tên quá dài: Mặc dù luật chưa quy định cụ thể về độ dài, nhưng một cái tên quá dài (thông thường cả họ và tên chỉ nên từ 4 chữ trở xuống) sẽ gây khó khăn trong việc làm giấy tờ, giao tiếp và ảnh hưởng không tốt đến cuộc sống của trẻ sau này.
2. Những tên cần tránh theo quan niệm dân gian
Bên cạnh quy định của pháp luật, văn hóa dân gian cũng có những điều kiêng kỵ khi đặt tên cho con nhằm tránh những phiền toái hoặc điều xui xẻo.
Tránh tên xấu xí: Quan niệm xưa đặt tên xấu cho con dễ nuôi đã không còn phù hợp. Ngày nay, một cái tên xấu có thể khiến trẻ mặc cảm, tự ti vì bị bạn bè trêu chọc.
Tránh trùng tên với người bề trên hoặc tên húy kỵ: Việc đặt tên con trùng với ông bà, tổ tiên trong họ hàng gần hoặc tên của các vị thần thánh, vua chúa, vĩ nhân được cho là sẽ mang lại điều không may mắn. Dù quan niệm này đã không còn quá khắt khe, cha mẹ vẫn nên tham khảo ý kiến người lớn để tránh những lời dị nghị không hay.
(Ảnh minh hoạ)
Đảm bảo hài hòa về âm luật (bằng trắc): Tên của một người nên có sự kết hợp giữa vần bằng (dấu huyền hoặc không dấu) và vần trắc (dấu sắc, hỏi, ngã, nặng) để tạo sự cân đối. Theo dân gian, tên toàn vần bằng sẽ khiến cuộc sống bình lặng, không có điểm nhấn, trong khi tên toàn vần trắc dễ mang lại cuộc đời trắc trở, khó khăn.
Tránh tên gây nhầm lẫn giới tính: Một cái tên không rõ ràng về giới tính có thể gây ra những nhầm lẫn phiền toái cho trẻ trong cuộc sống. Dân gian cũng khuyên nên tránh lấy tên nam đặt cho con gái và ngược lại.
Tránh tên có ý nghĩa tiêu cực khi nói lái hoặc ghép chữ: Cha mẹ nên đọc lái hoặc ghép các chữ trong tên của con để đảm bảo không tạo ra những ý nghĩa xấu, gây tổn thương cho trẻ khi bị trêu chọc.
Tránh tên mang ý nghĩa quá tuyệt đối hoặc cầu lợi: Những cái tên như Vô Địch, Trạng Nguyên, Bạch Tuyết... có thể tạo ra gánh nặng tâm lý, áp lực vô hình cho trẻ.
Ngoài ra, cha mẹ cũng nên chú ý khi đặt tên ở nhà cho con. Dù không nằm trên giấy tờ, tên ở nhà cũng gắn liền với trẻ và cần tránh những tên có ý nghĩa tiêu cực hoặc dễ gây trêu chọc.