Bạn đã bao giờ rơi vào tình huống buồn đi ngoài đột ngột khi đang chờ xe buýt, mua sắm hay lái xe trên đường cao tốc chưa? Cảm giác cấp bách ấy buộc ta phải cố gắng "nín nhịn" để giữ thể diện. Và đến khi có thể "giải phóng", lại không tài nào đi được nữa. Vậy những lần "nín" đó, phần chất thải kia thực sự đi đâu?
1. Phân bị nín lại có được "tiêu hóa lại" trong ruột?
Theo các chuyên gia, việc có đi đại tiện hay không phụ thuộc vào tín hiệu điều khiển từ trung khu thần kinh não bộ. Khi trung khu này phát lệnh mở van, áp lực bụng tăng lên, ruột co bóp, cơ vòng hậu môn giãn ra và phân được thải ra ngoài. Nếu não không cho phép, cơ vòng sẽ siết chặt, đưa phân ngược trở lại đoạn đại tràng sigma - nơi nó tiếp tục được lưu trữ.
Phần phân bị giữ lại không hề được "tiêu hóa" tiếp mà chỉ bị ruột hấp thu thêm nước, khiến nó khô cứng, khó đào thải hơn. Khi cố gắng rặn, hậu môn dễ bị tổn thương, gây nứt kẽ, sa trực tràng hoặc khiến bệnh trĩ tái phát. Nghiêm trọng hơn, việc phân lưu lại lâu trong đại tràng có thể làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng do các độc tố và vi khuẩn gây hại tích tụ.
Đặc biệt, với người mắc bệnh tim mạch, việc thường xuyên cố nhịn đại tiện khiến áp lực ổ bụng tăng cao, có thể gây ngất do tim mạch hoặc thiếu máu não.
2. Mỗi ngày đi ngoài 3 lần hay mỗi tuần 3 lần - cái nào tốt hơn?
Tần suất đại tiện phản ánh sức khỏe của hệ tiêu hóa và tốc độ trao đổi chất. Một nghiên cứu quy mô lớn của nhóm chuyên gia Đại học Bắc Kinh và Đại học Oxford, công bố trên tạp chí BMJ Open. Kết quả cho thấy:
Các nhà nghiên cứu đã phân tích số lần đi tiêu hàng ngày của 487.198 người trưởng thành với độ tuổi trung bình là 51,5 tuổi tại 10 khu vực địa lý khác nhau của Trung Quốc và chia họ thành 4 nhóm theo tần suất đi tiêu khác nhau. Sau 10 năm theo dõi dài hạn, họ phát hiện ra rằng những người đi tiêu nhiều lần một ngày có nguy cơ mắc bệnh tim thiếu máu cục bộ cao hơn 12% và khả năng suy tim cao hơn 33% so với những người đi tiêu một lần một ngày. Nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 và bệnh thận mãn tính cũng cao hơn lần lượt 20% và 15%. Nguy cơ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính cũng tăng 28%.
Đi tiêu mỗi ngày bao nhiêu lần mới là tốt cho sức khỏe? Các chuyên gia cảnh báo: thói quen tưởng chừng bình thường này lại tiết lộ nhiều về nguy cơ bệnh tật, thậm chí ảnh hưởng đến tuổi thọ (Ảnh minh họa)
Nhưng đồng thời, dữ liệu nghiên cứu cũng chỉ ra rằng những người đi đại tiện ít hơn 3 lần một tuần có nguy cơ mắc bệnh tim thiếu máu cục bộ, các biến cố mạch vành lớn, đột quỵ thiếu máu cục bộ, bệnh thận mãn tính và các bệnh khác lần lượt là 7%, 22%, 11% và 20%.
Tóm lại, đi quá nhiều hay quá ít đều có thể liên quan đến nhiều bệnh lý nghiêm trọng. Vậy, tần suất đi đại tiện lành mạnh là bao nhiêu?
Hiệp hội Tiêu hóa Hoa Kỳ (AGA) cho rằng hoạt động đại tiện chỉ bình thường nếu tần suất dưới 3 lần một ngày và trên 3 lần một tuần, quá trình đại tiện diễn ra suôn sẻ và hình dạng phân vẫn giữ nguyên.
Tất nhiên, đây chỉ là phạm vi tham khảo. Suy cho cùng, tần suất đi đại tiện còn liên quan đến thói quen ăn uống, lượng nước uống vào, khối lượng vận động, tâm lý, thuốc men, hệ vi khuẩn đường ruột và nhiều yếu tố khác. Vì vậy, ngay cả khi bạn không đi tiêu mỗi ngày, đừng lo lắng. Chỉ cần việc đi tiêu đều đặn và nhẹ nhàng, bạn không cần phải ép buộc nó phải thường xuyên hơn hay ít hơn.
3. Nếu có 3 dấu hiệu này trong phân của bạn, hãy cẩn thận vì đó có thể là dấu hiệu của bệnh ung thư
Đại tiện là hoạt động sinh lý tự nhiên, nhưng một số thay đổi có thể là tín hiệu sớm của ung thư đại trực tràng. Cần đặc biệt chú ý nếu xuất hiện những dấu hiệu sau:
(1) Thay đổi thói quen đại tiện: Nếu bạn vốn đi đều đặn mỗi ngày nhưng bỗng thường xuyên táo bón, tiêu chảy hoặc phải đi nhiều lần trong ngày, có thể do khối u trong ruột gây chèn ép, cản trở quá trình đào thải.
(2) Chất nhầy, máu hoặc phân đen: Khác với chảy máu do trĩ (máu bám ngoài phân), máu do ung thư đại tràng thường lẫn bên trong, có dịch nhầy. Nếu kéo dài, lượng máu sẽ tăng dần. Ngoài ra, phân đen có thể là dấu hiệu chảy máu ở dạ dày hoặc ruột trên, cần đi khám sớm.
(3) Phân đột nhiên loãng hơn: Nếu phân đột nhiên trở nên mảnh, dài bất thường, kèm cảm giác chưa đi hết, rất có thể lòng ruột đang bị khối u chèn ép.
4. Ba loại trái cây giúp nhuận tràng tự nhiên
Không chỉ bệnh lý, mà thói quen ăn uống hàng ngày cũng ảnh hưởng lớn đến hệ tiêu hóa. Một số loại trái cây dưới đây có thể giúp cải thiện táo bón hiệu quả mà không cần dùng thuốc:
- Thanh long: Giàu chất xơ, pectin và oligosaccharide, giúp điều hòa hệ vi sinh đường ruột và kích thích nhu động ruột.
- Kiwi: Nhiều nghiên cứu cho thấy, chỉ cần ăn 2 quả kiwi mỗi ngày có thể cải thiện tình trạng táo bón, giảm đầy bụng và khó tiêu.
- Mận khô: Chứa chất xơ hòa tan và không hòa tan, giúp làm mềm phân, thúc đẩy quá trình đào thải, đồng thời hỗ trợ làm sạch đường ruột.
Tóm lại, đại tiện đều đặn và thông suốt là một dấu hiệu sức khỏe quan trọng. Để duy trì, hãy xây dựng chế độ ăn nhiều rau xanh, trái cây, uống đủ nước và vận động thường xuyên. Đừng xem nhẹ chuyện đại tiện vì đó chính là "bản báo cáo sức khỏe" hàng ngày của cơ thể bạn.