Ánh sáng điện thoại có ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ không?
Giấc ngủ của con người phụ thuộc nhiều vào hormone melatonin. Đây là một loại hormone do tuyến tùng trong não tiết ra, giúp cơ thể chuyển sang chế độ ban đêm và duy trì giấc ngủ sâu.
Nếu môi trường ban đêm quá sáng, việc tiết melatonin sẽ bị ức chế, khiến nhịp sinh học bị rối loạn, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, đặc biệt là ở trẻ nhỏ.
Nghiên cứu cho thấy, ánh sáng có độ rọi trên 5 lux, chứa nhiều ánh sáng xanh và nhiệt độ màu cao đều có thể làm giảm tiết melatonin, khiến trẻ khó ngủ. Trong đó, ánh sáng xanh (bước sóng 400-500 nm) là tác nhân chính gây rối loạn nhịp sinh học.
Tuy nhiên, ánh sáng từ điện thoại của cha mẹ bên cạnh thường chỉ khoảng 1,5-2 lux, mức này rất thấp nên không đủ mạnh để ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ, trừ khi ánh sáng chiếu thẳng vào mặt trẻ trong thời gian dài.
Nếu cha mẹ xem điện thoại ở khoảng cách bình thường, quay lưng lại với con hoặc đặt màn hình thấp, gần như không ảnh hưởng đến việc tiết melatonin của trẻ.
Ánh sáng màn hình có khiến trẻ chậm lớn hoặc dậy thì sớm không?
Hiện chưa có bằng chứng khoa học cho thấy ánh sáng điện thoại khiến trẻ chậm phát triển chiều cao hay dậy thì sớm.
Chiều cao của trẻ chịu ảnh hưởng bởi hormone tăng trưởng vốn được tiết ra nhiều vào ban đêm khi ngủ sâu. Dù melatonin có thể hỗ trợ quá trình này, nhưng chưa có nghiên cứu nào chứng minh việc giảm melatonin do ánh sáng điện thoại có thể ảnh hưởng đáng kể đến sự phát triển của trẻ.
Về mặt lý thuyết, melatonin có khả năng ức chế hormone kích thích sinh dục (GnRH), nhưng các nghiên cứu hiện tại chưa tìm thấy mối liên hệ trực tiếp giữa ánh sáng màn hình và hiện tượng dậy thì sớm ở người.
Một vài thí nghiệm trên chuột cho thấy việc tiếp xúc 12-16 giờ/ngày với ánh sáng xanh mạnh có thể gây dậy thì sớm, song điều kiện này không tương đồng với việc dùng điện thoại thông thường của cha mẹ trong phòng ngủ.
Nói cách khác, chỉ cần không để màn hình chiếu trực tiếp vào trẻ suốt đêm, thì ánh sáng điện thoại không gây ảnh hưởng rõ rệt đến sự phát triển hay nội tiết tố của trẻ.
Người lớn mới là người bị ảnh hưởng nhiều hơn
Dù ánh sáng điện thoại không gây hại rõ rệt cho trẻ, nhưng lại ảnh hưởng tiêu cực đến chính người sử dụng.
Khi dùng điện thoại trong phòng tối, ánh sáng tập trung từ màn hình chiếu trực tiếp vào mắt dễ gây mỏi mắt, khô mắt, tăng nhãn áp, tổn thương võng mạc. Đồng thời, ánh sáng xanh còn ức chế melatonin, khiến người dùng khó ngủ, ngủ không sâu và sáng dậy cảm thấy mệt mỏi dù đã ngủ đủ giờ.
Nhiều bậc cha mẹ có thói quen nằm bên con và tranh thủ lướt điện thoại sau khi trẻ đã ngủ. Tuy nhiên, thói quen tưởng chừng vô hại này lại tiềm ẩn nhiều tác động xấu đến giấc ngủ, sức khỏe
Nhiều người nghĩ việc lướt điện thoại là cách thư giãn trước khi ngủ, nhưng thực tế nội dung kích thích liên tục, đặc biệt là video ngắn khiến não bộ bị đánh thức, càng xem càng tỉnh, khiến giấc ngủ bị rút ngắn và chất lượng giảm sút.
Lời khuyên từ chuyên gia
Nếu muốn sử dụng điện thoại sau khi con đã ngủ, nên bật đèn nhẹ trong phòng, giảm độ sáng màn hình, bật chế độ lọc ánh sáng xanh, và tránh hướng màn hình về phía con. Tốt nhất, cha mẹ nên hạn chế thời gian sử dụng và đặt điện thoại xuống sớm hơn để có giấc ngủ đủ và sâu hơn.
Việc cha mẹ xem điện thoại cạnh con đã ngủ không gây ảnh hưởng đáng kể đến trẻ, trừ khi ánh sáng chiếu thẳng vào mặt trẻ trong thời gian dài. Tuy nhiên, người lớn mới là đối tượng dễ bị tổn hại cả về mắt lẫn chất lượng giấc ngủ. Vì vậy, thay vì cuộn màn hình đến nửa đêm, hãy đặt điện thoại xuống và cho cả nhà một giấc ngủ trọn vẹn hơn.