Khái niệm vi phạm hành chính về thuế được mở rộng và làm rõ
Chính phủ mới đây ban hành Nghị định 310/2025/NĐ-CP (có hiệu lực thi hành từ ngày 16/1/2026) sửa đổi Nghị định 125/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hóa đơn. Nghị định lần này được điều chỉnh tăng mạnh mức phạt với hành vi không lập hóa đơn hoặc lập hóa đơn không đúng thời điểm, quy định. Các mức xử phạt được phân chia thành nhiều khung, từ vi phạm 1 hóa đơn đến trên 100 hóa đơn.
Luật sư Cao Thanh Tâm - Giám đốc Công ty luật TNHH CTT Piper Việt Nam (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho biết, theo quy định tại Nghị định 310/2025/NĐ-CP vi phạm hành chính về thuế được hiểu là những hành vi có lỗi do tổ chức hoặc cá nhân thực hiện, làm trái với các quy định của pháp luật về quản lý thuế, pháp luật thuế và các khoản thu khác thuộc ngân sách nhà nước do cơ quan thuế quản lý.
Các khoản thu thuộc phạm vi quản lý của cơ quan thuế bao gồm tiền sử dụng đất; tiền thuê đất, thuê mặt nước; tiền cấp quyền khai thác khoáng sản và khai thác tài nguyên nước.
Chính phủ ban hành Nghị định 310 sửa quy định xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hóa đơn, có hiệu lực từ 16/1/2026 (Ảnh minh hoạ)
Ngoài ra còn có phần lợi nhuận sau thuế còn lại của doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ sau khi trích lập các quỹ; cổ tức và lợi nhuận được chia từ phần vốn nhà nước đầu tư tại công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên... cùng các khoản thu khác theo quy định của pháp luật về quản lý và đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp.
Những hành vi này không cấu thành tội phạm, nhưng theo pháp luật vẫn phải bị xử phạt vi phạm hành chính.
Cho, bán hóa đơn bị phạt tới 50 triệu đồng
Theo luật sư Tâm, theo quy định hiện hành tại Điều 22 Nghị định 125/2020/NĐ-CP (được sửa đổi bởi khoản 2 Điều 1 Nghị định 102/2021/NĐ-CP), hành vi cho bán hóa đơn bị xử phạt nặng.
Theo đó, phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 45.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây: Cho, bán hóa đơn đặt in chưa phát hành; Cho, bán hóa đơn đặt in của khách hàng đặt in hóa đơn cho tổ chức, cá nhân khác.
Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi cho, bán hóa đơn, trừ hành vi quy định tại khoản 1 Điều này.
Không lập hóa đơn khi bán hàng có bị coi là hành vi trốn thuế không?
Hành vi trốn thuê được quy định cụ thể tại Điều 143 Luật Quản lý thuế 2019, theo đó những trường hợp dưới đây sẽ được coi là trốn thuế:
(Ảnh minh hoạ)
Không nộp hồ sơ đăng ký thuế; không nộp hồ sơ khai thuế; nộp hồ sơ khai thuế sau 90 ngày kể từ ngày hết thời hạn nộp hồ sơ khai thuế hoặc ngày hết thời hạn gia hạn nộp hồ sơ khai thuế theo quy định của Luật này.
Không ghi chép trong sổ kế toán các khoản thu liên quan đến việc xác định số tiền thuế phải nộp.
Không xuất hóa đơn khi bán hàng hóa, dịch vụ theo quy định của pháp luật hoặc ghi giá trị trên hóa đơn bán hàng thấp hơn giá trị thanh toán thực tế của hàng hóa, dịch vụ đã bán.
Sử dụng chứng từ, tài liệu không phản ánh đúng bản chất giao dịch hoặc giá trị giao dịch thực tế để xác định sai số tiền thuế phải nộp, số tiền thuế được miễn, số tiền thuế được giảm, số tiền thuế được hoàn, số tiền thuế không phải nộp.
Như vậy, theo quy định trên thì hành vi không lập hóa đơn khi bán hàng hóa, dịch vụ theo quy định của pháp luật là một trong những hành vi bị xem là hành vi trốn thuế.
Không lập hóa đơn bị phạt tới 80 triệu đồng
Theo quy định tại điểm b khoản 14 Điều 1 Nghị định 310/2025/NĐ-CP sửa đổi Điều 24 Nghị định 125/2020/NĐ-CP quy định về xử phạt hành chính đối với hành vi không lập hóa đơn theo quy định như sau: Phạt tiền từ 60.000.000 đồng đến 80.000.000 đồng trong trường hợp không lập hóa đơn khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ theo quy định từ 50 số hóa đơn trở lên.