Nhiều phụ huynh từng than phiền: "Lạ thật, điều kiện nhà tôi và hàng xóm đều giống nhau, cùng học thêm, cùng thầy cô, sao con nhà họ học giỏi vùn vụt, còn con tôi thì mãi lẹt đẹt ở nhóm cuối?".
Trên thực tế, những câu chuyện cùng vạch xuất phát, khác vạch đích như vậy không hề hiếm. Nguyên nhân thật ra không phức tạp, sau mỗi học bá đều có bóng dáng của những bậc cha mẹ biết nuôi dưỡng đúng cách.
Họ không cần đến các bí quyết nuôi dạy cầu kỳ, cũng chẳng phải chuyên gia tâm lý, nhưng họ có ba đặc điểm tạo nên sức mạnh vô hình giúp con phát triển vượt trội.
Người làm cha mẹ không cần phải có học vị cao hay tài năng xuất chúng, mà cần có ảnh hưởng tích cực (Ảnh minh họa)
1. Giữ được sự ổn định cảm xúc, trở thành "mỏ neo tinh thần" cho con
Tâm lý học gọi đây là "bảo toàn năng lượng cảm xúc", nghĩa là cảm xúc của cha mẹ, dù vui hay buồn, đều được con hấp thụ nguyên vẹn.
Nếu cha mẹ nóng nảy, dễ bực tức, con sẽ tiêu hao phần lớn năng lượng để đối phó với căng thẳng thay vì tập trung học tập. Ngược lại, khi cha mẹ bình tĩnh, con sẽ cảm thấy an toàn, dễ phát huy hết năng lực của mình.
Một cư dân mạng chia sẻ: “"Mẹ tôi rất điềm đạm. Càng thấy mẹ bình tĩnh, tôi càng muốn cố gắng để không làm bà thất vọng. Tôi học vì muốn trở nên tốt hơn, chứ không phải vì bị ép".
Cảm xúc của cha mẹ giống như không khí trong căn nhà, nếu đầy áp lực, con sẽ ngột ngạt; nếu an yên, con sẽ tự do tỏa sáng.
Các nghiên cứu về thần kinh học cũng cho thấy lo âu kìm hãm hoạt động của vùng vỏ não trước trán - nơi điều khiển trí nhớ, tư duy và khả năng lập luận. Vì vậy, cha mẹ càng mất bình tĩnh, con càng khó tập trung và học kém đi.
2. Yêu thích học hỏi để con "thấm" tinh thần cầu tiến
Một khảo sát cho thấy trong các gia đình có thói quen đọc sách, trẻ em trung bình dành thêm 40 phút mỗi ngày để tự đọc so với những nhà không có thói quen này. Con số nhỏ, nhưng tích lũy theo năm tháng tạo nên sự khác biệt lớn.
Ví dụ, một người hàng xóm tên Trương - dù chỉ là nhân viên bình thường vẫn duy trì thói quen đọc sách nửa tiếng mỗi tối. Khi thấy cha đọc, cô con gái nhỏ ban đầu chỉ tò mò, sau đó cũng cầm sách đọc theo. Dần dần, bé hình thành niềm yêu thích tự nhiên với việc đọc, thậm chí còn kể lại những điều học được trong sách.
Đó chính là "sức mạnh của tấm gương".
Nếu cha mẹ mỗi tối chỉ chăm chăm xem điện thoại, con sẽ coi đó là cách thư giãn bình thường. Khi được yêu cầu đọc sách, con sẽ phản ứng vì thấy cha mẹ còn không làm.
Cha mẹ mỗi ngày tiến bộ một chút, con cũng sẽ tự gieo trong lòng hạt giống ham học, ham khám phá. Bởi giáo dục không phải là lời nói suông, mà là hành động lặp lại mỗi ngày.
3. Biết giữ "sự thư thái" để con học trong nhẹ nhàng
Nhiều phụ huynh nghĩ rằng đồng hành cùng con nghĩa là ngồi cạnh giám sát làm bài tập. Nhưng với trẻ, điều đó chẳng khác nào đang bị thi sát hạch mỗi tối.
Áp lực ấy khiến con không còn tập trung vào bài học, mà chỉ lo cha mẹ sẽ phê bình hay nổi giận.
Những bậc cha mẹ học bá hiểu rằng: Bài tập là việc của con, cha mẹ chỉ kiểm tra kết quả. Thời gian, trình tự làm bài hay nghỉ ngơi con có quyền tự sắp xếp.
Ban đầu, con có thể trì hoãn, nhưng cha mẹ kiên nhẫn nhắc nhở nhẹ nhàng thay vì mắng mỏ. Dần dần, trẻ học được cách tự lập kế hoạch, làm việc hiệu quả hơn.
"Sự thư thái" này không phải là buông lỏng, cũng không phải kiểm soát khắt khe, mà là biết lùi lại đúng lúc, để con có không gian thử sai và trưởng thành.
Bởi động lực thật sự không thể ép buộc, mà phải được nuôi dưỡng từ bên trong.
Nhiều đứa trẻ không phải sinh ra đã thông minh, mà là lớn lên trong môi trường có cha mẹ biết trao quyền, biết làm gương và giữ tâm thế tích cực. Vì thế, thay vì suốt ngày so sánh vì sao con người ta học giỏi hơn, đã đến lúc cha mẹ nhìn lại chính mình. Chỉ khi cha mẹ học được cách bình tĩnh, yêu học hỏi và giữ được sự thư thái, con mới có thể tự tin bước đi trên hành trình trưởng thành.