Dọc các tuyến đường trung tâm TP.HCM, không khó để bắt gặp hình ảnh ô tô đậu sát lề đường để tài xế tranh thủ vào rút tiền từ trụ ATM hay mua sắm tại cửa hàng tiện lợi. Dù nhiều khu vực có biển "Cấm đỗ xe", các tài xế vẫn cho rằng việc bật đèn cảnh báo (hazard) và rời xe trong chốc lát sẽ không bị xử phạt.
Anh Đ.M.H (TP.HCM) chia sẻ thói quen tấp xe vào lề, bật đèn hazard để xuống rút tiền khoảng 2 phút. Anh H. tin rằng việc này giúp tiết kiệm thời gian tìm chỗ gửi và không gây ảnh hưởng nhiều đến ùn tắc giao thông. Đồng quan điểm, anh Đ.H.A.T (phường Hạnh Thông, TP.HCM) lập luận: "Xe tôi vẫn nổ máy, tôi chỉ xuống mua nước lọc rồi lên xe đi ngay thì đây là dừng xe chứ không phải đỗ xe".
Tuy nhiên, những suy nghĩ mang tính "mặc định" này đang khiến nhiều tài xế đối diện rủi ro pháp lý khi Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 (TTATGTĐB 2024) chính thức có hiệu lực.
Hiểu đúng về "Dừng xe" và "Đỗ xe"
Hành động dừng xe, rời khỏi ghế lái để rút tiền, mua đồ tại khu vực cấm đỗ xe sẽ vi phạm luật (Ảnh minh hoạ)
Theo khoản 1, Điều 18 Luật TTATGTĐB 2024, "Dừng xe" là trạng thái đứng yên tạm thời trong khoảng thời gian cần thiết đủ để người lên xuống xe, xếp dỡ hàng hóa hoặc kiểm tra kỹ thuật.
Điều kiện tiên quyết được luật nhấn mạnh là: "Khi dừng xe không được tắt máy và không được rời khỏi vị trí lái, trừ trường hợp rời khỏi vị trí lái để đóng, mở cửa xe, xếp dỡ hàng hóa, kiểm tra kỹ thuật xe nhưng phải sử dụng phanh đỗ xe hoặc thực hiện biện pháp an toàn khác".
Ngược lại, khoản 2, Điều 18 định nghĩa "Đỗ xe" là trạng thái đứng yên không giới hạn thời gian. Khi đỗ, tài xế được phép rời khỏi xe sau khi đã thực hiện các biện pháp an toàn.
Như vậy, hành động rời ghế lái để đi rút tiền, mua đồ hay đi vệ sinh không thuộc các ngoại lệ cho phép rời vị trí lái khi đang "dừng xe". Ngay tại thời điểm tài xế bước xuống xe để làm việc riêng, trạng thái phương tiện đã chuyển từ "dừng xe" sang "đỗ xe". Nếu vị trí đó có biển "Cấm đỗ xe", tài xế đã vi phạm luật bất chấp xe vẫn nổ máy hay đang bật đèn hazard.
Mức phạt nặng theo quy định mới
(Ảnh minh hoạ)
Căn cứ Nghị định 168/2024/NĐ-CP, hành vi đỗ xe trái quy định sẽ bị xử lý nghiêm:
Phạt tiền từ 800.000 đồng đến 1.000.000 đồng: Đối với hành vi đỗ xe nơi có biển "Cấm đỗ xe" hoặc biển "Cấm dừng xe và đỗ xe" (theo điểm e, khoản 3, Điều 6).
Phạt tiền từ 4 - 6 triệu đồng: Nếu việc dừng, đỗ xe trái quy định gây ùn tắc giao thông (theo điểm k, khoản 5, Điều 6). Ngoài ra, người vi phạm còn bị trừ 2 điểm giấy phép lái xe.
Cũng cần lưu ý, việc lạm dụng đèn khẩn cấp (hazard) không phải là "bùa hộ mệnh" để hợp thức hóa vi phạm. Đèn này chỉ dùng khi xe gặp sự cố, tình huống bất khả kháng hoặc thời tiết nguy hiểm.
Để tránh mất tiền oan và bị trừ điểm bằng lái, tài xế cần bỏ thói quen tiện đâu dừng đó. Khi có nhu cầu rời xe giải quyết việc cá nhân, người lái bắt buộc phải tìm bãi gửi xe hoặc nơi được phép đỗ xe đúng quy định.