Nhìn thấy những em bé nhỏ, chúng ta thường không nhịn được mà khen: "Ôi, trắng trẻo bụ bẫm thế, chăm thật tốt!". Nhưng khi trẻ lên 2, 3 tuổi, dần mất đi lớp mũm mĩm trẻ thơ, chúng ta lại không muốn con mình quá mập nữa. Xét cho cùng, mập cũng không đẹp lắm.
Đa phần trẻ em, khi lớn dần lên, cân nặng sẽ ở mức hợp lý, dù có thể hơi mập một chút hoặc hơi gầy một chút, nhưng nhìn chung vẫn khỏe mạnh. Thế nhưng, có một số trẻ, ngay từ nhỏ đã khá mập, dù lớn lên cũng không thấy gầy đi. Thậm chí đến tuổi dậy thì, cân nặng của trẻ còn mập hơn. Vậy bạn có biết, trẻ "gầy" từ nhỏ và trẻ "mập" từ nhỏ khi lớn lên sẽ có những điểm gì khác biệt không?
3 khác biệt lớn dưới đây, bạn đừng nên chủ quan.
Một nghiên cứu cho thấy, trẻ em mập từ nhỏ có nguy cơ lớn lên sẽ tiếp tục béo phì
1. Trẻ mập từ nhỏ, lớn lên rất khó để gầy lại
Một nghiên cứu theo dõi dài hạn phát hiện, trẻ mập từ nhỏ, khi lớn lên, 88% trong số đó sẽ tiếp tục béo phì. Nói cách khác, cứ 10 đứa trẻ mập, thì chỉ có một đứa sau này có thể gầy lại, 9 đứa còn lại sẽ tiếp tục mập. Điều này là do tế bào mỡ trong cơ thể trẻ mập khác với trẻ gầy.
Chúng ta có thể tưởng tượng cơ thể trẻ như một "chiếc lọ thủy tinh". Khi trẻ ăn nhiều thứ mỗi ngày, đặc biệt là những thứ nhiều đường, nhiều calo, nhiều chất béo, thì thể tích tế bào mỡ trong chiếc lọ thủy tinh đó sẽ phình to ra. Lúc này, chúng ta sẽ nghĩ: "Trẻ có mập hơn một chút so với trước". Nhưng nếu thói quen ăn uống của trẻ không thay đổi, cứ tiếp tục ăn như vậy trong nhiều năm. Thể tích tế bào mỡ dù có tăng đến đâu cũng có một giới hạn nhất định.
Vậy thì phải làm sao? Lúc này, cơ thể sẽ tăng số lượng tế bào mỡ. Và kết quả là, trẻ trở nên mập hơn nữa. Bạn có thể sẽ nói, không sao, đợi sau này lớn lên tự khắc trẻ sẽ gầy lại. Thực sự có như vậy không? Chúng ta có thể giả sử, cùng một "chiếc lọ thủy tinh", lọ của trẻ gầy chứa 100 tế bào mỡ với kích thước bình thường. Còn lọ của trẻ mập, có thể chứa tới 200 tế bào mỡ phiên bản lớn.
Có gì khác biệt? Khác biệt rất lớn!
So với việc thể tích tăng lên, thì việc số lượng tế bào mỡ tăng lên mới là điều đáng sợ nhất! Khi chúng lớn lên, nếu trẻ gầy trở nên mập, trẻ chỉ cần nỗ lực giảm thể tích của 100 tế bào mỡ trong lọ là có thể gầy lại thành công. Còn với trẻ đã mập từ nhỏ, thứ trẻ cần giảm là thể tích của 200 tế bào mỡ. Những tế bào mỡ này còn dễ bị tăng trở lại. Điều này đòi hỏi ý chí và khả năng tự chủ cực kỳ lớn. Và một điều đáng buồn là, một khi số lượng tế bào mỡ đã tăng lên, thì hầu như sẽ không tự giảm xuống một cách tự nhiên.
Nghĩa là, nếu chúng ta để mặc cho trẻ béo phì từ nhỏ đến lớn, thì trên một phương diện nào đó, trẻ hầu như sẽ không có cơ hội gầy nữa... Vì vậy, chúng ta đừng lúc nào cũng lo lắng con dinh dưỡng không đủ, đồ ăn vặt không đủ, rồi ra sức bắt trẻ ăn ăn ăn, đến khi trở thành một đứa trẻ mập, sau này trẻ có khóc cũng không biết khóc ở đâu.
2. Trẻ mập từ nhỏ thường có xu hướng tự ti
Chúng ta đều biết, béo phì sẽ mang đến một loạt nguy hại cho cơ thể, như (mỡ máu, huyết áp, đường huyết, các vấn đề tim mạch... Nhưng đồng thời, chúng ta cũng thường bỏ qua mối nguy hại "vô hình" đó là vấn đề tâm lý của trẻ. Chúng ta luôn nghĩ thế giới của trẻ con rất đơn giản, mọi người thân thiện, hợp tác, nắm tay giúp đỡ lẫn nhau.
Nhưng thực tế, thế giới của trẻ con khá nguyên thủy, nơi kẻ mạnh áp chế kẻ yếu. Những đứa trẻ có tính cách mạnh mẽ rất dễ dàng thành lập nhóm, và tìm kiếm những đứa trẻ trông có vẻ "khác biệt". Những đứa trẻ hơi mập rất dễ bị đặt biệt danh, chế giễu về ngoại hình. Một hai lần thì không sao, nhưng nếu bị chế nhạo, bắt nạt trong thời gian dài, đó chính là bắt nạt ngầm, rất dễ khiến trẻ hình thành lòng tự trọng thấp.
Trẻ sẽ tự ti về ngoại hình của mình, từ đó nảy sinh những suy nghĩ tiêu cực như "mình không đủ tốt", "mình khiến người khác khó chịu". Thời gian lâu dần, trẻ còn cảm thấy "xấu hổ" về cơ thể mình, không muốn giao tiếp nhiều với bạn bè, không dám tham gia các hoạt động tập thể. So với những đứa trẻ khác, tính cách của trẻ cũng dễ nhạy cảm, nhút nhát và tự ti hơn.
3. Trẻ mập từ nhỏ thường là do không đủ cảm giác an toàn
Không biết bạn đã từng có trải nghiệm như thế này chưa, rõ ràng là đã ăn rất no, bụng cũng không đói, nhưng vẫn muốn tìm thứ gì đó để ăn, chúng ta thường tự trào: "cái miệng nó buồn". Về lý mà nói, muốn ăn là vì cơ thể cần. Vậy khi ở trạng thái không đói, một số người vẫn cố ăn, ăn đến no căng, đó lại là chuyện gì?
Trong tâm lý học có một khái niệm gọi là "cơn đói giả". Có nghĩa là, khi cảm xúc gặp vấn đề, ví dụ như khi căng thẳng, lo lắng, sợ hãi, cô đơn, một cách tự nhiên chúng ta sẽ tìm đến thức ăn để an ủi bản thân.
Vậy một đứa trẻ, nhu cầu phát triển cơ thể chỉ cần nhiêu đó dinh dưỡng, vậy tại sao trẻ vẫn cố ăn, ăn nhiều hơn người khác, ăn đến no căng? Có thể trong môi trường trưởng thành của trẻ, trẻ thiếu cảm giác an toàn, hoặc thiếu tình thương.
Ví dụ, người chăm sóc trẻ rất hung dữ, thường mắng, đánh trẻ, khiến trẻ luôn ở trong trạng thái cảm xúc căng thẳng, sợ hãi. Những cảm xúc này, nếu không được giải tỏa, trẻ sẽ dùng "việc ăn uống" để làm dịu đi những cảm giác khó chịu đó. Lại ví dụ, bố mẹ trẻ không ở bên cạnh, trẻ thiếu cảm giác an toàn, hoặc thiếu đi sự quan tâm, yêu thương của người lớn, trẻ cũng sẽ dùng việc ăn uống để tìm kiếm sự an ủi.
Bởi vì thức ăn có thể khiến não bộ chúng ta giải phóng dopamine, tạo ra sự vui vẻ và thỏa mãn tạm thời. Nói cách khác, khi trẻ cảm thấy không vui, việc ăn uống có thể khiến trẻ tạm thời cảm thấy tốt hơn. Vì vậy, dù không đói, trẻ vẫn muốn ăn rất nhiều. Mà ăn nhiều, trẻ sẽ mập lên. Một khi đã mập, trẻ lại tự ti. Một khi đã tự ti, trẻ lại càng muốn ăn. Từ đó hình thành một vòng luẩn quẩn.
Hơn nữa, một khi trẻ hình thành vòng luẩn quẩn này từ nhỏ, lớn lên sẽ rất khó sửa. Cứ mỗi lần tâm trạng không tốt, trẻ lại muốn ăn, thậm chí là ăn uống vô độ, khiến trẻ không thể gầy được, dù có gầy đi thì cũng rất dễ mập lại.
Vì vậy, trẻ mập từ nhỏ, không chỉ đơn thuần là ngoại hình trông có vẻ mập, mà còn có thể là tín hiệu từ một số vấn đề tâm lý như cảm xúc, cảm giác an toàn.